Virüsün Yapısı, Virüs Nasıl Anlaşılır?

Bu genel belirlemeden sonra, daha özel olarak sorabiliriz: virüs nasıl bir şeydir, nasıl anlaşılır? Grip virüsü mikroskopla görülmez, ama bu mikroskopa göre çok daha yüksek bir büyütme olanağı olan elektronik mikroskopla incelenmesi mümkündür. Virüs, çapı 100 - 120 milimikron arasında değişen oldukça düzenli, yuvarlak tanecikler biçiminde görünür (1 milimikron 1 mikronun binde biridir, 1 mikron da 1 milimetrenin binde biridir; öyleyse, 1 milimikron 1 milimetrenin milyonda biridir).

Bir gram saf virüs elde etmek için ortalama 10J tane virüs gerekir: bu miktarda virüs hazırlamak için 10 OOO'den fazla embriyonlu yumurta bulaştırmak ve 100 litre alantoidiyen sıvı toplamak gerekir...

Grip virüsü, çap olarak, insana bulaşma yeteneğinde olan en büyük virüsler (çiçek) ve en küçük virüsler (çocuk felci) arasında bir yer alır (bk. tablo I). Grip virüslerinin son yıllarda çeşitli bileşenlerinin kimyasal ve işlevsel ayrıştırmasıyla birlikte elektronik mikroskopla incelenmesi, bu taneciklerin karmaşık mimarisinin ayrıntılarıyla ortaya çıkmasını sağladı. Virüs zarı (hücresel zardan türeyen virüs, bulaştığı konak hücreden bir tomurcuklanma süreciyle çıkar), virüsün içinde çoğaldığı hücrelerinkiyle aynı yapıda olan lipitlerden (yağlı maddeler) ve virüse özgü olan proteinlerden oluşmuştur. Zarın bu proteinleri esasta iki tiptir ve sıkı bir mozaik meydana getirir: dikdörtgen iskeletler biçiminde toplanmış olan bu proteinlerden biri hemagiü linin'dir. Virüs alyuvarların üzerinde bununla kendini tutar, aynı virüs taneciği birçok alyuvar arasında köprü yapabilir, böylece paketlerin oluşumunu sağlayarak aglütinasyon yapar.

Grip virüsü zarının öbür proteini mantar biçiminde çıkıntılardan meydana gelir: bir enzimin özelliklerine sahip olan ve bir maya gibi hücre zarının mukoproteinlerini ve mukopolisakkaritlerini tutmaya yetenekli olan (yeni oluşmuş virüslerin hücreden çıktıkları anda) işlevsel bir protein sözkonusudur; bu enzim, mukoproteinlerin nöıaminik asit yığılmalarını seçerek böler, onun nöraminidaz adı buradan gelir.
Bu virüs zarının içinde, sivri dikenli yeşil kabukla sarılı bir kestaneyi andıran bir proteinler ve ribonükleik asit (ARN) kompleksi bulunur, virüsün ribonükleoproteini çok sıkı bir yay gibi yumaklanmıştır ve ona nükleokapsit adı verilir. Nükleokapsitin ribonükleik asidi virüsün kimliğini taşıyan genetik maddeler oluşur; bunlar bu ARN'in değişmeleridir, bunlar bir virüs topluluğunda rastlantısal olarak «kalıtımsal» değişmeleri belirleyebilirler. Hemaglütinin ve nöraminidaz, bu iki protein, virüsün zarında iyice biçimlenmişlerdir, virüsün hücrelerde tutunmasında ve bulaşmış hücreden yeniden oluşmuş taneciklerin çıkışında önemli bir rol oynar.

Grip virüslerinin geniş ailesinde ve benzer bir mimarisi olan öbür virüslerde ribonüleoprotein, hemaglütinin ve nöraminidazın yapısı örneğin belli bir salgına sebep olan belli bir virüsü tam olarak belirlemeye bir an için yeter; bunlar sonunda bir grip virüsünün parmak izleridir.